In DGA- en familiebedrijven is het vaak een terugkerend patroon: stilte rondom het onderwerp van opvolging. Of dit nu voortkomt uit een angst voor confrontatie, een gebrek aan duidelijke communicatiekanalen of simpelweg de wens om familieconflicten te vermijden, het resultaat is vaak een onuitgesproken traditie die op den duur in de weg gaat zitten. Wanneer kritische vragen en discussies onbesproken blijven, ontstaan er ruimtes voor aannames en misverstanden, die een broedplaats kunnen vormen voor teleurstelling, vertraging of zelfs conflict.
Waarom de stilte doorbroken moet worden.
Het is algemeen bekend dat sommige taboes doorbroken moeten worden, maar in de praktijk gebeurt dit niet vaak genoeg. Het is een open deur, maar stilte rondom het opvolgingsproces kan bijvoorbeeld leiden tot:
- Onduidelijke verwachtingen: Zonder open dialoog kunnen verschillende familieleden uiteenlopende verwachtingen hebben over hun rollen, verantwoordelijkheden en de toekomst van het bedrijf. Deze onuitgesproken aannames kunnen leiden tot teleurstelling, conflict of simpelweg het maken van verkeerde keuzes.
- Gebrek aan voorbereiding: Een gebrek aan (tijdige) communicatie kan resulteren in een opvolger die niet goed voorbereid is om het bedrijf over te nemen, met alle (bedrijfs)gevolgen van dien. Juiste kennis en begeleiding zijn essentieel, en deze vereisen actieve communicatie.
- Familieruzies: Uiteindelijk, maar helaas komt dit ook voor, kan het ontbreken van communicatie leiden tot familieconflicten en geschillen die de basis van het bedrijf en de continuïteit daarvan in gevaar kunnen brengen.
De voordelen van effectieve communicatie in het opvolgingsproces.
Gedoe, dat geen enkele directeur-eigenaar zich op de hals wil halen. Hoe voorkomt u dit dan? Hoe zorgt u voor effectieve communicatie rond bedrijfsopvolging en -overdracht? Communicatie is op vier vlakken van belang:
1. Duidelijkheid en transparantie: Effectieve communicatie geeft alle betrokken partijen een duidelijk begrip van de situatie, het opvolgingsplan, de rollen die ze zullen spelen en de toekomst van het bedrijf. Door de kaders te bepalen ontstaat vertrouwen en ruimte om het moedige, eerlijke gesprek aan te gaan.
2. Afstemming en openheid: Zodat betrokken familieleden hun individuele doelen, aspiraties en verwachtingen in lijn kunnen brengen met elkaar en/of met de overkoepelende visie en doelen van het bedrijf als geheel. Openheid over ieders visie, verlangens en verwachtingen in deze fase zorgt voor draagvlak en harmonie in het opvolgingsproces.
3. Conflictoplossing: Zonder communicatie geen (echte) conflictoplossing. Opvolging is op alle fronten een grote transitie waar, zeker in combinatie met (onuitgesproken) emoties, conflicten kunnen ontstaan. Dat is niet erg, mits dat met open communicatie snel kan worden opgelost.
4. Voorbereiding op opvolging: Dankzij effectieve communicatie kan de volgende generatie de mentorship, training en kennisoverdracht ontvangen die nodig zijn om een soepele overgang te verzekeren.
Praktische stappen om mee aan de slag te gaan.
Rome is niet in één dag gebouwd, en een cultuur van open communicatie binnen een familiebedrijf ook niet. Toch kunnen alle betrokkenen de eerste stappen zetten om de basis te leggen voor effectieve communicatie, omdat het proces begint bij uzelf.
Praktische stappen om effectieve communicatie rondom het opvolgingsproces te bevorderen:
- Creëer moment en momentum: Regelmatig geplande familiebijeenkomsten gericht op opvolgingsplanning kunnen een gestructureerd platform bieden voor open gesprekken.
- Zoek professionele begeleiding: Overweeg om een neutrale derde partij, zoals een coach voor familiebedrijven, in te schakelen om gesprekken te begeleiden, structureren en waar nodig te bemiddelen.
- Documenteer vooruitgang: Leg afspraken, rollen en verantwoordelijkheden schriftelijk vast om duidelijkheid en verantwoordelijkheid te creëren en te waarborgen. Zo wordt voorkomen dat hetzelfde gesprek steeds opnieuw gevoerd moet worden.
- Bepaal een ideale tijdlijn: Stel samen een duidelijke tijdlijn vast voor het opvolgingsproces en geef de belangrijkste mijlpalen en deadlines aan.
Conclusie.
In de wereld van DGA- en familiebedrijven gaat het spreekwoord “spreken is zilver, zwijgen is goud” niet op. Het is een risico dat de toekomst van de onderneming kan bedreigen. Effectieve communicatie is de sleutel tot een succesvolle en harmonieuze opvolging. Door de stilte te doorbreken en het moedige gesprek te omarmen, kunnen bedrijfssucces en familieharmonie over generaties heen voortbestaan.
